Historia powstania projektu „Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym”

Jednym z głównych celów działania Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego GNIAZDO jest upowszechnianie i popularyzacja wiedzy historycznej w społeczeństwie. Zajmujemy się bowiem nie tylko historią własnych rodzin, ale też osadzamy je w konkretnych realiach i kontekstach historycznych. Nasi przodkowie byli niejednokrotnie świadkami wielkich wydarzeń historycznych i bezpośrednio w nich uczestniczyli. Także w Powstaniu Wielkopolskim. Ten nadzwyczajny zryw niepodległościowy doczekał się wielu opracowań, inicjatyw społecznych i utworów artystycznych. Od 1957 r. źródła i materiały dotyczące Powstania Wielkopolskiego gromadzi Wielkopolskie Muzeum Wojskowe i dziś jest to największa kolekcja powstańczych eksponatów w kraju. W Odwachu na Starym Rynku utworzono Muzeum Powstania Wielkopolskiego, a w Lusowie Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego.

Ciągle winna trwać pamięć o największym zwycięskim w historii Polski powstaniu. Jako, że w 2014 r. przypadała 96 rocznica wybuchu Powstania, postanowiliśmy i my dołożyć swoją cegiełkę w utrwalenie pamięci o jego bohaterach.

Już w 2009 roku, odwiedzając lusowskie Muzeum zaczęliśmy się zastanawiać jak możemy przyczynić się do utrwalenia wiedzy o Powstaniu Wielkopolskim wśród społeczeństwa. Na naszym forum wymienialiśmy się swoją wiedzą, zamieszczaliśmy fotografie mogił powstańczych, publikowaliśmy informacje o walkach w różnych rejonach Wielkopolski, a także umieszczaliśmy biogramy swoich przodków – Powstańców. Temat ten był ciągle aktualny i wznawiany.

Aż wreszcie w październiku 2013 r. padła propozycja utworzenia listy Powstańców odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, opartej o odpowiednie dokumenty zgromadzone w archiwach. Dyskusja na forum obfitowała w wiele uniesień i entuzjazmu, ale też równie dużo pytań i wątpliwości. Nadszedł wreszcie czas na konkrety. W wyniku rozmów i ustaleń Wojciecha Jędraszewskiego i Marka Szymańskiego z dyrektorem Archiwum Prezydenta RP otrzymaliśmy w styczniu 2014 r. zezwolenie na digitalizację uchwał i wniosków o odznaczenie WKP. Złożyliśmy do Urzędu Miasta w Poznaniu wniosek o dofinansowanie naszego przedsięwzięcia i otrzymaliśmy fundusze pozwalające na zakończenie I etapu Projektu. Prosiliśmy także o wsparcie naszych działań samorządy na terenie których odbywały się działania powstańcze. W kwietniu, po dopełnieniu wszelkich formalności i zebraniu grupy wolontariuszy, rozpoczęliśmy fotografowanie dokumentów dotyczących przyznania Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego. Jednocześnie trwały prace indeksacyjne. Efekt naszej pracy to ponad 50 000 fotografii, których zawartość systematycznie opracowywano, indeksowano i umieszczano na stronie projektu.

27 czerwca 2014 r. uruchomiona została strona internetowa www.powstancy-wielkopolscy.pl, na której zamieszczone zostały rezultaty prac związanych z projektem. Był to pierwszy etap naszych działań. Etap ten objął listę nazwisk Odznaczonych sporządzoną w oparciu o Uchwały Rady Państwa i Postanowienia Prezydenta PRL (1989-1990) i Prezydentów RP (1990-1999).

Drugi etap, uroczyście uruchomiony 29 grudnia 2014 r. zakończył prace związane z realizacją Projektu. Dotychczas istniejąca lista została uzupełniona o dane uzyskane przy digitalizacji i indeksacji wniosków o odznaczenia, czyli dokładne dane osobiste odznaczonych (imiona rodziców, miejsce i data urodzenia) wraz z uzasadnieniem - przytoczonym in extenso opisem udziału w Powstaniu Wielkopolskim. Nie czując się upoważnionymi do ingerowania w tekst opisu udziału w Powstaniu Wlkp., oraz chcąc zachować charakter i oddać atmosferę czasów w których były wypisywane wnioski nie dokonywaliśmy żadnych korekt w tekście. Autorzy Projektu nie odpowiadają więc za mogące istnieć błędy, zwłaszcza w nazwiskach i nazwach miejscowości.

W wyniku naszych prac powstała baza o dużym znaczeniu genealogicznym i historycznym. Genealogicznym, bowiem w wielu przypadkach udało się uzyskać dodatkowe dane o uczestnikach Powstania (takie jak: data i miejsce urodzenia, imiona i nazwiska rodowe rodziców), a historycznym dlatego, że zawarte we wnioskach odznaczeniowych opisy udziału poszczególnych osób w Powstaniu Wielkopolskim pozwalają poszerzyć i uzupełnić wiedzę o jego przebiegu.

Projekt pozwala na przeszukiwanie osób według: nazwiska osoby odznaczonej WKP, miejsca urodzenia odznaczonego, nazwiska dowódcy oddziału, miejscowości, w której toczono walki. Skonstruowana w ten sposób przeglądarka jest przyjazna użytkownikom i daje możliwości przeszukiwania bazy pod różnym kątem.

Projekt jest na bieżąco uzupełniany o materiały i zdjęcia nadsyłane przez rodziny Powstańców, regionalistów i Towarzystwa Powstańcze. Od września 2014 r. rozpoczęliśmy bowiem również dodawanie zdjęć powstańców oraz ich grobów.

Nadsyłanie zdjęć oraz uzupełnianie informacji

Organizatorzy Projektu zwracają się z prośbą o nadsyłanie zdjęć Odznaczonych, jak również miejsc ich pochówków z wyraźnie widocznymi napisami na nagrobkach podając miejscowość i nazwę cmentarza. O ile fotografie mają na odwrotnej stronie jakiekolwiek nadruki lub napisy, prosimy o skany obu stron. Prosimy także o fotografie zachowanych, nadanych Powstańcom wyróżnień - odznaczeń i odznak wraz z legitymacjami do nich. Pozwoli to wzbogacić nasz Projekt. Przesyłając zdjęcia, zgadzacie się Państwo tym samym na ich bezpłatne i bezterminowe wykorzystanie na stronie projektu.

Szczegółowe informacje kontaktowe znajdziecie Państwo w zakładce Kontakt.

Licencja i wykorzystanie danych poza stroną powstancy-wielkopolscy.pl

Dane są udostępnione na licencji CC-BY 3.0 PL, co w skrócie oznacza, że dopuszczalne jest:

• kopiowanie i rozpowszechnianie fragmentów listy w dowolnym medium i formacie
• adaptacja i dowolne opracowanie listy

Należy przy tym podać odnośnik do strony internetowej www.powstancy-wielkopolscy.pl oraz wskazać Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne "Gniazdo" jako autora opracowania.

W projekcie udział biorą:

• Realizacja i właściciel projektu: Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne "Gniazdo".
• Pomysłodawca projektu: Marek Szymański
• Koordynator projektu: Wojciech Jędraszewski
• Administracja: Jacek Piętka
• Konsultant d/s odznaczeń i mundurów: Tadeusz Jeziorowski
• Osoby zaangażowane w projekt (Digitalizacja, indeksacja, korekta, sprawy organizacyjne): Magda Bartkowska, Alicja Bodylska, Barbara Cywińska, Katarzyna Czepulis-Rastenis, Marta Czerwieniec, Wojciech Derwich, Mariusz Formanowicz, Dobrosława Gucia, Maciej Głowiak, Marek Hałas, Marzena Jasińska, Elżbieta Jędraszewska, Wojciech Jędraszewski, Ewa Kabat, Leokadia Kaczmarek, Małgorzata Kozłów, Helena Krajewska, Katarzyna Krüger, Joanna Lubierska, Liliana Molenda, Marek Moder, Katarzyna Otto, Michał Pawełczyk, Jacek Piętka, Danuta Połomska, Marian Przybylski, Maria Przygodzka, Ewa Rembikowska, Kazimierz Robaszkiewicz, Adam Siwiński, Andrzej Siwiński, Piotr Skałecki, Marcin Smolnicki, Stanisław Sobański, Dariusz Stolarski, Marek Szymański, Robert Tomczak, Olga Tylińska, Jolanta Wodzik, Jakub Wojtczak, Małgorzata Wstawska-Wróbel.
• Opracowanie informatyczne (system indeksacji i korekty, strona WWW): Piotr Skałecki, Maciej Głowiak

Skróty używane w opisach

W danych znajdujących się we wnioskach o odznaczenie WKP zastosowano następujące skróty:

• 1 pal (p.a.l.) - 1 pułk artylerii lekkiej
• 2 pac (p.a.c.) - 2 pułk artylerii ciężkiej
• 1 pap (p.a.p.) - 1 pułk artylerii polowej
• 55 pp (p.p.) - 55 pułk piechoty
• 1 p. Strz. Wlkp. - 1 pułk Strzelców Wielkopolskich
• 15 p.u. - 15 pułk ułanów
• AP Poznań - Archiwum Państwowe w Poznaniu
• CAW (C.A.W.) - Centralne Archiwum Wojskowe
• DOK VII - Dowództwo Okręgu Korpusu VII
• GG - Generalne Gubernatorstwo
• PGRN - Prezydium Gminnej Rady Narodowej
• PKU - Powiatowa Komisja Uzupełnień
• POW - Polska Organizacja Wojskowa
• RKU - Rejonowa Komisja Uzupełnień
• RH - Referat Historyczny
• WP - Wojsko Polskie
• ZSRR - Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
• Kpt. - kapitan
• Mjr - major
• Płk - pułkownik
• Ppłk - podpułkownik
• Por. - porucznik
• Ppor. - podporucznik